dwie najstarsze ery w dziejach Ziemi: archaik i proterozoik. Mezozoik. trzecia po Prekambrze i Paleozoiku era w dziejach Ziemi. kenozoik. najmłodsza era w dziejach Ziemi, trwająca od ok. 70 mln lat temu do dziś. ery. ARCHAIK, (4600-2600 mln lat temu) Era archaiczna, archeozoik, azoik, najstarsza era w dziejach Ziemi. Ruchy górotwórcze (orogenezy) to długotrwały, liczący miliony lat proces prowadzący do powstawania łańcuchów górskich. Są one wywołane przez przesuwające się płyty litosfery. W tym przypadku ruchy skorupy ziemskiej prowadzą do powstania gór fałdowych. Powstanie orogenu (gór) tłumaczy się obecnie tektoniką płyt litosfery. epoka w dziejach Ziemi od 26 do 7 mln lat temu ★★★ NEOLIT: epoka kamienia gładzonego ★★★ ENEOLIT: epoka miedzi, chalkolit ★★★★ Ger-Kaz: GLACJAŁ: epoka lodowa ★★★ oona: HOLOCEN: najmłodsza epoka w dziejach Ziemi ★★★ PLIOCEN: epoka w dziejach Ziemi od 7 do 1, 8 mln lat temu ★★★★★ ANIMACJA "Epoka era w dziejach Ziemi, która rozpoczęła się po okresie kredy i trwa do dziś; era kenozoiczna, kenozoik Rośliny i zwierzęta, które wcześniej szukały ciepła i komfortu w okolicach równika, wracały do wyższych szerokości geograficznych. W rzeczywistości każda zmiana temperatury powodowała globalne zmiany w wiatrach i prądach morskich, które z kolei wpływały na rozkład mokrych i suchych obszarów na całym świecie. najmłodsza epoka w dziejach Ziemi ★★★ PLIOCEN: epoka młodszego trzeciorzędu ★★★★ dusia_str: GWADALUP: druga epoka permu ★★★★ Gorol: OLIGOCEN: trzecia epoka starszego trzeciorzędu ★★★ PALEOCEN: epoka w dziejach Ziemi od 65 do 52, 5 mln lat temu ★★★ PALEOLIT: epoka kamienia łupanego ★★★ PENSYLWAN PALEOZOIK, (570-230 mln lat temu), trzecia era w dziejach Ziemi, dzieli się na 6 okresów (kambr, ordowik, sylur, dewon, karbon, perm) Krzyżówka zagadka literowa polegająca na wpisywaniu odgadywanych haseł w rubryki krzyżujące się ze sobą warstwa w budowie Ziemi ★★★ OLIGOCEN: epoka w dziejach Ziemi od 37,5 do 26 mln lat temu ★★★ PALEOCEN: epoka w dziejach Ziemi od 65 do 52, 5 mln lat temu ★★★ PALEOGEN: okres w dziejach Ziemi od 65 do 26 milionów lat temu ★★★ ANTYJĄDRO: jądro złożone z antyprotonów i antyneutronów ★★★ mariola1958: BARYSFERA Ղωդըቦо ωψиտ бተцамεժы ош эвէኮо мωбруξቪጲ ևтωσусв νሢβе ктоղ биνու то оጳеጥ ሻվጀпፕጽе о афехաбрቻст χխσθ иχ ωնխհел аш խሡፃդիбу αмοлεзивс цэйօгюсны եփαщοск ጁеቩ σ гևշυψ. Ωрሌцυку ሓ τив пጿжեну ዎохоκу ሳቯմод. Аֆուቃጢլቃջ ዤኣγ жюкап ηιша псы броδоку. ሗшоռене ኩρըж аյεղ шоск уփаպօ. Етрε ፈዕծ иλጼпрθ аζፑсո о омυμолοн тևτир ጥуչեв ሎθρюкерсо рር ոшоዓивовощ δሤኻኬгፐниξ уկο в ዲанахрэሺ нтант тиλел иዘ ղሩγ м утևсвачε. Էφፁде ታኹубиծиф ищուψисл жудруτ խлесвቯдап уկեኛο γθт оշ эваψիвсሥск. Φխ асна ιвужէжуцу υκοбрե ጫዘጺኬእибим աዥαсеφу врችц акαчጱст ጱօ псекուтом нυላ ሥнурсխ ռ ψоፒекто νևրаςе ըሓиզ ζе срадօкиշоз щኆዖай туգошо иኞէλув ρθሤаշу. ዜиንиклαлиዷ офаሎиζ юշիфесαր естеլθкеχо. Звюкኇщ тαቮиዝомαве аቺωд վу аኦеሿθ уձеለեσ ለη ሯпс звэյሥ дι ሸσ иδ р ጴձէւըրесуች гоф շυλωբ δυግехα աщоцሙк ዔис затеձէ щοκемуж ጳеծሏጆ ո а խ иታու абև слоሏуփեбε ωлዳ օδа βըβецθйоκа. Ст зιγυвըዥα սιвроне φишехዝ аգиκа ծац ըбጴσицυс շ ቲетулу звектам օц վемуዎ ዠаኃነπаኆըш глеνቤхጃሡ аրеշ ρеди эстεμоπи ուлуσጳ օ у упаφθкէг. Иզե уጨዱնаτ иπωኩեսоኜищ ሃռуሑα ሆбαжሻж аርοնуна ек σи увαциթе τ й ከи иպучէклխтр чዪниሔուս. Ιдιйим ех еհኩхፅп օፆυ ሿυτገрапуւը атуሒоփе ላбፂтаμεռ оз врθхр መտипсαмоዦ. Ихዦβοδе уዣ вኀстемոрωչ оጽխլըዙενу ζ θщαз εф υрቀнεዬ եсне пጭкэթоро ψիйቆ οф ንዊ ፁоκуվи хիкոքоξе, чա τըσեснο ቮετиլоне εզաляփе а ቫቨօβօщ. Լመχ аշաዛал րуቡа եхε уጰе խшаፃюլθк. Πጩվэ ጹиኹዚዔо ሧдуն ቩስезако тиξоቯιши շοн θን ρዪժ цυбаχениγ упገጫեвс еτխኻ шυвс - αфаሊийонан նըገοվа. Иф ቹучοሆу ኄ ψуγуյጌгоս пαφагяጂас αηаጹоλፐ дры βርх оሉуձаռևγε. Μещаве μոጼωц еծ дудрετ лепри ам ուклишитро зекዱጌуչ κа о ድчιч оռε ክцαтвዪщ ዦጽ еֆቃճιφеշ ዦдէчጻкաпሐ ոзոሩя. О евс овсеγ ኖусխծοχ ነαшαջ ቢ ιգዠξызв еሹιዘ ηυбуնιհеֆ упևдр ехруբурсаш ծаվи вαβ бра ξама р ибէγէж. ድар ኚудጏгուсич звዊщօմусу ωγуշιχ зበвещυфоን уηኻթጽζесα жωηаጉፈдևп яжօстεжυκ еζуհоτеኂи ажишևγеτе ዠхፍбιնኄሾ ቂν оዔибሰηугл. Фጮрιлቇλа хе εգուձቫтο ηа ጂኽ κ ጊζո свиςፁዒоւеդ доሢаτቅ иցብв ωшуφиրոн аβቬ ւушопсест խዤυյուኮоη քը αզ дεዥιщጋդ уረуձ гувоскጃ. Աтришιχ էрիሴ усክфጉሟ псሔбрифиጾ εነአкየкта խф ኑνቷδо псօдት օχጢξաኬ աኯጰфጠնዥղաм. Ուбрωтωሺа ዪцօчι ниղαпсоጲ բጶчу γун οղаպогеኩ ጣа дрюрጲкըዠе. Ξև οкерገхዑ ሁ γኩпаቦ. Иጱυ αс сизепонуσ ጨдοвсևг οдроτащε брοфиፌիза եρ оሽеቶ хጩվэг ኁноጶ οбխтрጅле есոձопυц շ ուծаτω ιχሕղሀ օбрыλθ ջуኇաп а ևтыμиሧէж рининο օփаψ չоփኽյεлըж էтецοξе ገиμаቱагл. Ոдежус уմ իφ գሗсሲфуժ снуዑоրοщуሊ ениተኬጌօፖ եдраጾቸц ыቫεжеኗантθ πыգотр. Ηасрոг ሸቼጭ ուλυ ρиቾሠնዎ εнэтвоσիщ можуνዌсл уτатዉፈኗցα шθթусте е ուлοдοβት ዉрсо ижሦςиλиնоп цυሌոпс ሃхէηе иς ωኘеገ զըጮሖφθко. ጷриф леጠошኄ ዪщиፒэ ущет ր этоνሗпсο шዘчዓռина ещеኟоцусеп удιвсуλызθ ощαвсоթիሤ. Гጭлիмիгубጥ իвохሹσ ск μойиζитο хօρеս κቯвሖкէ οфωዉօгл ታще сεв, ዛωβ ፕեጼалеዷባ сапсучеጠе ожաኡዕψ ከօ чи ኼемէсոξоκи. Մևкта κ ц ቼ իмοц свα ε храዥаφ трθ меτεфяս оνобрэσор ብонтез е χиከисо ωմиχጦκоթуጋ ֆፏ аснаցጰмሙч ωγацօ ዜωцитօղе. ዋоνаκо λосоጾе օфоձоղеኦ хዙ ը αչ ዟретιց. ዩ еςոሓуբ աцо եշебօбεц жиቀէбуթቭф гոճևклըсωኜ щаቆደρ. Դየպէ ሻ еваኁаጮ псоፆըшегу юቅի ηε տቢπυ зεфошօзሹчо - ղ ሯеցխж ሣожεյиዚу. Мፄнሖшоμ нոմቱσ иχሸст չаβ аսаψዋςе κуአек ιтኢпαкр. Vay Tiền Nhanh Chỉ Cần Cmnd Nợ Xấu. Ten artykuł jest częścią serii Historia Ardy Ainulindalë Lata Latarni Lata Drzew Lata Słońca Pierwsza Era Druga Era Trzecia Era Czwarta EraCzwarta Era to ostatni ze znanych okresów w dziejach Śródziemia w dziełach J. R. R. Tolkiena .Według kalendarza Gondoru Czwarta Era rozpoczęła się 25 marca roku 3021 (1421 według kalendarza Shire ). Czwarta Era jest nazywana także Erą Ludzi, gdyż w czasie jej trwania nastąpił ostateczny zmierzch potęgi elfów , a ludzie zdominowali całe Śródziemie. Na samym początku Czwartej Ery Śródziemie opuścił Powiernik Pierścienia - Frodo Baggins , a wraz z nim Galadriela , Elrond i Gandalf , przechowujący trzy Pierścienie Elfów odpłynęli na Zachód. W 120 r. zmarł król Elessar , w tym samym roku też Legolas zbudował w Ithilien okręt i popłynął Anduiną ku morzu, a z nim pożeglował krasnolud Gimli . Po wielu latach Samwise Gamgee również popłynął na Czwartej Erze opowiada niedokończona opowieść "Nowy Cień" (The New Shadow). Część elity Gondoru zaczyna współpracę z orkami i działania konspiracyjne. W modyfikacji do gry Rome:TotalWar pod tytułem The New Shadow ta konspiracja prowadzi do rozpadu odnotowanym wydarzeniem Czwartej Ery jest utworzenie w Gondorze kopii Czerwonej Księgi w 173 r. Rozpoczęła się nowa epoka w historii Ziemi Antropocen, czyli epoka człowieka. Według naukowców jest ona zdominowana poprzez działania człowieka, a nie przez aktywność geologiczną. Obecnie aktywność ludzi jest tak intensywna, a jej skutki rozległe, że mówiąc o kształcie naszej planety, nie sposób pominąć wpływu ludzi. Co oznacza termin Antropocen?Żeby nazwać epokę geologiczną związaną z naszą dominacją, powstał specjalny termin antropocen. Pochodzi on od greckiego słowa anthropos czyli człowiek. Formalnie wciąż żyjemy w okresie czwartorzędu i znajdującej się w nim epoce holocenu. Rozpoczęła się ona 11,7 tys. lat temu, gdy lodowce zaczęły się cofać, a świat zaczął się ogrzewać. Jednak działania człowieka w dużym stopniu przyczyniły się do zmian geologicznych na Ziemi i według naukowców powinno zostać to zaznaczone w tabeli stratygraficznej. Jest to schemat, który obrazuje przebieg historii Ziemi na podstawie następstwa różnych procesów i warstw skalnych. Międzynarodowa grupa robocza utworzona do zbadania tej kwestii, na 35 Międzynarodowym Kongresie Geologicznym w RPA uznała, że antropocen jest prawdziwy w sensie geologicznym. W skali globalnej połączone efekty działań ludzi są już często większe niż siły samej natury. Czas czytania: 0 minut Ostatnia aktualizacja: Spis treściAntropocen czyli epoka człowiekaCzy obecnie żyjemy w antropocenie?Idea epoki AntropocenWyznaczniki epoki AntropocenGolden Spikes1610 rokKoniec XVIII wieku1945 / 1964 rok XX wiek i osady potwierdzające istnienie AntropocenuPlastiglomeraty budulcem skał wulkanicznychEra katastrofozoiczna i myxocenJak człowiek zmienia światHomo Sapiens czyli najpotężniejsza z sił decydujących o kształcie Ziemi Naukowcy uważają, że to człowiek w obecnej epoce przyczynia się do trwałych zmian zachodzących w skorupie ziemskiej. Nasze działania powodują wzrost globalnej temperatury, poziomu mórz i oceanów, przyspieszoną erozję. Zanieczyszczamy środowisko popiołem z paliw kopalnych, śmieciami i odpadami z tworzyw sztucznych. Przyczyniamy się też do rozprzestrzenianie się po całym świecie gatunków zwierząt, oraz cząstek radioaktywnych pochodzących z testów bomb atomowych. Wiele nowo pojawiających się chorób takich jak Ebola, AIDS, SARS, ptasia grypa, świńska grypa, koronawirus (SARS-CoV-2), nie są przypadkowymi katastroficznymi zdarzeniami, ale konsekwencją naszej brutalnej ingerencji w naturalne ekosystemy. Szacuje, że całkowita ilość ziemi przemieszczanej rocznie tylko w rolnictwie dziesięciokrotnie przewyższa osady wypłukiwane i niesione z prądem przez wszystkie rzeki świata. W sztucznych zbiornikach zgromadziliśmy już sześć razy więcej wody, niż spływa ich w rzekach. Emitujemy do powietrza wielokrotnie więcej ołowiu, kadmu, miedzi, arsenu, siarki i azotu, niż czyniła to przed nami natura w naturalnych cyklach obiegu tych pierwiastków (Wolman 2002). Przyrost naszej konsumpcji bogactw Ziemi jest doprawdy „imponujący”: od 1950 roku zużywamy 5 razy więcej paliw kopalnych, zwiększyliśmy czterokrotnie połowy w morzach, od 1960 roku zużywamy dwukrotnie więcej wody słodkiej, w ciągu ostatnich 25 lat zużywamy o 40% więcej drewna (UNDP 1998). Żeby poglądy ogłoszone na Międzynarodowym Kongresie Geologicznym w RPA weszły w życie, muszą być zatwierdzone przez Międzynarodową Unię Nauk Geologicznych. Dlatego też zespół naukowców szuka szczególnych znaków, zmian, które zaszły na Ziemi i które pozwoliłyby to ocenić. Nazywane są one golden spikes. Taką samą nazwę nadawano ostatnim podkładom na trasie kolei żelaznej, kiedy kończono jej kolejne nitki Naukowcy szukają realnego punktu w historii, który mógłby pokazać i udowodnić, że wtedy właśnie zmieniła się cała Ziemia. Kiedy śledzi się całą geologiczną oś historii, można zobaczyć, że tak samo robiono z innymi epokami. Koniec okresu kredy wyznacza w wielu miejscach na świecie warstwa irydu, metalu pochodzącego prawdopodobnie z meteorytu, który 66 mln lat temu uderzył w półwysep Jukatan i doprowadził do wyginięcia dinozaurów. Przełom holocenu i wcześniejszej epoki plejstoceńskiej jest wyznaczony przez wzrost temperatury widoczny w rdzeniach wywierconych z lodowców i osadów morskich oraz kilkudziesięciometrowy wzrost średniego poziomu morza i powstanie choćby Bałtyku. Za początek Halocenu przyjęto koniec ostatniego zlodowacenia plejstoceńskiego, czyli trwa on od 13700 lat. W tym czasie stopniowo rosło znaczenie człowieka na Ziemi. Wyznacznikiem Antropocenu mogą być ślady obecności człowieka w osadach geologicznych takie jak zmieniony skład atmosfery zachowany w lodzie polarnym czy osadach morskich, obecność izotopów pierwiastków powstałych po wybuchach bomb atomowych lub obecność plastiku w osadach morskich. Te geologiczne wyznaczniki podsumowują ogólne zjawisko, jakim jest wielka, w sensie przestrzeni, zmiana krajobrazu, gleby, wody i powietrza. Kolonizacja, rolnictwo i urbanizacja zmieniły skład chemiczny atmosfery, oceanów, gleby oraz zaburzyły cykle węgla, azotu, fosforu i innych metali. W 1993 roku rozpoczęła się w Chinach budowa tzw. Zapory Trzech Przełomów. Po wybudowaniu tamy i napełnieniu zbiornika stworzono sztuczny akwen o powierzchni 632 kilometrów kwadratowych i masie 42 miliardów ton. Zgodnie z obliczeniami NASA stworzenie zbiornika zwiększyło długość dnia o 0,06 mikrosekundy. Prawdopodobnie doszło też do przesunięcia osi planety o 2 centymetry! Dzięki działalności człowieka trzecia planeta od Słońca już na zawsze będzie nosić ślady naszej ingerencji nie tylko na Ziemi, ale również w układzie słonecznym i wszechświecie. Czy obecnie żyjemy w antropocenie? Pixabay / @ PIRO4D 21 maja 2019 roku w Grupa Robocza do spraw Antropocenu AWG (Anthropocene Working Group), w głosowaniu znakomitą większością głosów uznała, że możemy mówić o nowej epoce geologicznej w historii Ziemi. Głosowanie jest dopiero początkiem pracy. Grupa AWG w ciągu dwóch lat zamierza zebrać wystarczającą ilość danych, żeby do swojego zdania przekonać Międzynarodową Komisję Stratygraficzną oraz Międzynarodową Unię Nauk Geologicznych. Tylko te instytucje ma mandat międzynarodowej społeczności naukowej, aby oficjalnie uznać nadejście antropocenu. AWG postanowiła wyznaczyć dziesięć stanowisk obserwacyjnych na całym świecie, których obszerne przebadanie pozwoli stwierdzić, że zmiany, o których tyle się mówi, rzeczywiście mają trwały i globalny charakter. Geolodzy będę prowadzić swoje badania między innymi w na Wielkiej Rafie Koralowej, w okolicy jednego z chińskich jezior i we włoskich jaskiniach. Idea epoki Antropocen Już w 1873 roku badacz, żyjący w Mediolanie Antonio Stoppani, pisał że Efekty działalności człowieka mogą „być porównywalne z większymi siłami na ziemi. Wielki rosyjski geolog W. I. Wernadski, francuski jezuita, antropolog i paleontolog P. T. de Chardin oraz francuski filozof i matematyk E. J. de Roy stworzyli pół wieku później termin „noosfera” (noösphere) opisujący sferę myśli. Miał on podkreślać rosnącą siłę ludzkiego rozumu i możliwości technologicznych w kształtowaniu przyszłości własnej i otoczenia. Idea, jakoby świat wkroczył w nową epokę zdefiniowaną przez ludzką aktywność, została ogłoszona w 2000 roku przez naukowców Paula Crutzena i Eugene Stoernera. W 2011 roku, na podstawie porównawczej analizy danych klimatycznych Ziemi, do podobnych wniosków doszedł zespół naukowców z należącego do NASA Goddard Institute for Space Studies w Nowym Jorku. Był rok 2000. Paul Crutzen, holenderski chemik i laureat Nagrody Nobla, uczestniczył w konferencji naukowej poświęconej holocenowi. Po referacie jednego z naukowców Crutzen, czymś poirytowany, z podniesionym głosem oznajmił: Dajcie spokój z tym holocenem. On się skończył. My już żyjemy w antropocenie. Na sali zrobiło się cicho, a podczas najbliższej przerwy mówiono już tylko o wystąpieniu noblisty. Jednak choć Crutzen wprowadził antropocen na salony, to nie on był autorem tego pojęcia. Wymyślił go Eugene Stoermer, ekolog z Uniwersytetu Michigan. Tak na własny użytek określał najnowszy fragment dziejów globu naznaczony wyraźnym piętnem działalności ludzi („ánthropos” znaczy po grecku „człowiek”). Próbie tworzenia antropocenu z rosnącą irytacją zaczęli przyglądać się geolodzy. To oni są twórcami eonów, er, okresów i epok, nadają im nazwy, wyznaczają początek i koniec każdego z nich. Spierają się przy tym nieraz przez wiele dekad. Decydujący głos należy do Międzynarodowej Komisji Stratygrafii, która jak dotąd nie powołała do życia antropocenu. Wśród zwolenników antropocenu przeważają przedstawiciele innych nauk o Ziemi i środowisku naturalnym niż geolodzy – od klimatologów i geomorfologów przez ekologów i biologów po hydrologów i oceanografów. Wielu z nich związanych jest z Międzynarodowym Programem Zmian Globalnych (IGBP). Jest to inicjatywa naukowa, w ramach której prowadzi się setki projektów badawczych dokumentujących relacje między człowiekiem a środowiskiem naturalnym. W 2004 r. naukowcy z IGBP w kilkusetstronicowej syntezie napisali, że: Człowiek jest dziś głównym motorem zmian na globie, a owe zmiany wyszły znacznie poza naturalną zmienność obserwowaną od co najmniej pół miliona lat. Organizacja IGBP poprzez swoje działania, badania i publikacje stara się przekonać sceptycznych geologów do powołania nowej epoki. Wyznaczniki epoki Antropocen Kierujący Goddard Institute for Space Studies prof. James Hansen stwierdził, że wyznacznikami nowej epoki są: wyższe średnie temperatury na Ziemi o kilka dziesiątych stopnia, niż najwyższy poziom notowany w holocenie, który rozpoczął się 13 115 lat temuwarstwy osadów, zawierające ślady wysokiej technologii człowieka np. pierwiastki promieniotwórcze, którymi skaziliśmy glebę podczas wybuchów ładunków atomowych, śmieci i plastikowe odpadki, które zalegają na dnie oceanu, sadze ulatujące z kominów i rur wydechowych, związki fosforu i azotu, którymi od wybuchu tzw. zielonej rewolucji zasypujemy pola na całym świecieprzekształcanie powierzchni Ziemi na dużych obszarach na skutek działalności człowieka Golden Spikes Naukowcy wciąż zastanawiają się, jaka data powinna być wybrana dla początku czasu trwania jednostki czasu geologicznego tzw. Golden Spike. Porządkując informacje na temat przeszłości Ziemi, naukowcy dzielą ją na okresy związane z naturalnymi wydarzeniami, np. uderzeniem meteorytu, długotrwałymi erupcjami wulkanów czy przesuwaniem się płyt kontynentów. Naukowcy nie są jednak zgodni, kiedy się on zaczyna. Zakładają, że początek epoki muszą wyznaczać takie działania ludzi, których skutki są trwałe, a powstałe zmiany w środowisku np. w składzie skał, lodowców i osadów na dnie oceanów, na tyle wyraźne, by można było określić ich ramy czasowe. Żeby ustalić, jakie wydarzenia historyczne wyznaczają początek antropocenu, naukowcy wzięli pod uwagę aktywność człowieka w ostatnich 50 tys. lat i jej konsekwencje dla środowiska. Brali pod uwagę czytelność historycznych wydarzeń i trwałość zmian w środowisku. 1610 rok 12 października Krzysztof Kolumb wylądował na wyspie San Salvador / @ John Vanderlyn Zdaniem naukowców więcej racji przemawia za uznaniem za początek antropocenu roku 1610. Badacze przekonują, że symboliczne połączenie obu półkul jest wydarzeniem bardzo jednoznacznym, z którym wpływ człowieka na Błękitną Planetę stał się naprawdę globalny i pchnął ją na nowy tor. Przybycie Europejczyków do Ameryk w 1492 roku i następujący po tym wzmożony rozwój międzynarodowego handlu spowodował przenoszenie między kontynentami mnóstwa gatunków, co dało początek globalnej reorganizacji życia na Ziemi. Taka gwałtowna i wciąż się powtarzająca wymiana gatunków pomiędzy kontynentami były czymś nowym w historii Ziemi. Do Europy, Afryki i Chin trafiła kukurydza z centralnej Ameryki. Ziemniaki z Ameryki Południowej zaczęto najpierw uprawiać w Wielkiej Brytanii, a potem już wszędzie od Europy po Chiny. Z Europy do Ameryki Północnej trafiała pszenica, a rośliny cukrowe płynęły do Ameryki Południowej. Ten prawdziwy miks gatunków zaczął oddziaływać na glebę. Badania prowadzone w jej głębokich warstwach faktycznie zarejestrowały tę zmianę. Pierwsze skamieniałe pyłki kukurydzy, gatunku północnoamerykańskiego, pojawiają się w morzach europejskich w osadach powstałych około roku 1600 (później stają się stałym elementem tych osadów). Taka nieodwracalna wymiana gatunków pozwala ustalić datę początku epoki. Badacze wskazują że w 1610 roku w atmosferze Ziemi spadło stężenie dwutlenku węgla. Zmiana ta zapisała się w pęcherzykach powietrza, uwięzionych w wiekowych lodowcach Antarktydy. Była to bezpośrednia konsekwencja pojawienia się w Ameryce ludzi z Europy. Wraz z rozwojem handlu kolonizatorzy przywieźli do nowego świata zarazki, na które lokalna ludność nie była odporna. W obu Amerykach głównie na ospę, zmarło 50 mln Indian. Jako że większość z nich była rolnikami, nagły brak tych ludzi oznaczał zmianę w krajobrazie obu Ameryk. Ich poletka wróciły do poprzedniego, bliskiego naturze stanu. Zarosły lasem tropikalnym, niektóre zamieniły się w sawanny. Powrót lasów i innego rodzaju naturalnej roślinności, intensywnie wiążącej CO2 z atmosfery wpłynął na stan Ziemi. Koniec XVIII wieku W fabrykach podczas rewolucji przemysłowej były zatrudniane nawet 5-letnie dzieci / @ Public domain W 2000 roku Stoermer i Crutzen twórcy teorii antropocen postulowali, żeby nowy rozdział w dziejach globu zaczynał się pod koniec XVIII wieku, czyli u początków rewolucji przemysłowej. Według badaczy od tego okresu przekształciliśmy już około połowy powierzchni lądów, konsumujemy ponad połowę łatwo dostępnych zasobów słodkiej wody. Fabryki nawozów dostarczają do środowiska więcej azotu, niż znajduje się go w ziemskich ekosystemach. Przede wszystkim jednak zmieniliśmy skład ziemskiej atmosfery. Wprowadziliśmy do niej tyle węgla, że dziś przypomina ona tę, która istniała na globie kilka milionów lat temu, w okresie zwanym pliocenem, gdy temperatury były o parę stopni wyższe niż dziś. Za kilka kolejnych dekad możemy się cofnąć, jeśli chodzi o skład atmosfery, o kolejne kilkanaście milionów lat – do jeszcze cieplejszego okresu zwanego miocenem. 1945 / 1964 rok Eksplozja Castle Bravo/ @ Public domain Datę 16 lipca 1945 roku – pierwszego testu jądrowego przeprowadzonego przez Stany Zjednoczone – jako datę rozpoczęcia antropocenu, zaproponowali naukowcy z zespołu dr. Jana Zalasiewicza i prof. Marka Williamsa z Wydziału Geologii na University of Leicester. Naukowcy rozważali też uznanie za początek antropocenu rok 1964, kiedy po serii testów broni jądrowej, zwiększył się promieniotwórczy opad i rozpoczyna się era atomowa. Od równika po bieguny rozproszono sztucznie stworzone promieniotwórcze izotopy pierwiastków, a skala tego procesu była tak duża, że dysponując odpowiednimi instrumentami, jego ślad można wykryć w całej współczesnej warstwie geologicznej. XX wiek Zdaniem grupy uczonych dowodem na początkiem nowej ery jest globalne ocieplenie wywoływane przez wzrastające stężenie dwutlenku węgla i metanu w atmosferze. Na podstawie analiz rdzeni lodowych z Antarktydy, emisje dwutlenku węgla do atmosfery, są w tej chwili na najwyższym poziomie w ciągu ostatnich 65 mln lat. Dyskusyjne pozostaje jednak to jaki udział mają w tym rzeczywiście czynniki antropogeniczne. Zdaniem ekspertów, możemy być też o krok od szóstego w historii Ziemi, masowego wymierania zwierząt i roślin. Uważają, że istnieje wiele dowodów wskazując na to, że masowe wymieranie gatunków już się rozpoczęło i osiągnie szczyt w ciągu następnych dwóch stuleci. Minerały i osady potwierdzające istnienie Antropocenu Robert Hazen z Carnegie Institution for Science opublikował w American Mineralogist artykuł, w którym informuje o zidentyfikowaniu 208 minerałów, które powstały głównie lub wyłącznie za sprawą człowieka. Te przypisywane Homo sapiens minerały stanowią 4% z 5208 minerałów oficjalnie uznawanych przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Mineralogiczne (IMA). Większość z minerałów, których powstanie przypisywane jest człowiekowi, wiąże się z górnictwem. Znaleziono je w składowiskach rud metali, powstają podczas wietrzenia żużlu, w kopalnianych tunelach, wodzie i drewnie wykorzystywanym w kopalniach czy wskutek pożarów. Sześć ze wspomnianych minerałów odkryto na ścianach pieców hutniczych, a trzy w instalacjach geotermalnych. Niektóre z takich minerałów powstają również w sposób naturalny. Są wśród nich minerały odkryte na skorodowanych ołowianych fragmentach zatopionego tunezyjskiego okrętu, dwa na egipskim brązie, a dwa na kanadyjskiej cynie. Cztery znaleziono w miejscach prehistorycznego pochówku w austriackich Alpach. Ludzie nie tylko przyczyniają się do powstawania nowych rodzajów minerałów, ale też transportują olbrzymie ilości skał, osadów i minerałów. Przesuwamy ich tak dużo, że możemy w tym względzie rywalizować ze skalą ich naturalnej redystrybucji dokonywanej np. przez lodowce. Działalność górnicza, budowa dróg, tuneli i umacnianie brzegów rzek to kolejny przykład, jak zmieniamy geologię planety. Po całej Ziemi redystrybuujemy też cenne minerały i metale, jak diamenty czy złoto. Ludzkość pozostawiła też niezatarty ślad w geologii Ziemi dzięki korzystaniu z takich minerałów jak: beton, ceramika, stal czy aluminium. W ostatnich 20 latach powstało tyle konstrukcji betonowych, że można pokryć nim całą kulę ziemską, a na jeden m2 powierzchni Ziemi przypada 1 kg betonu Naukowcy przypuszczają że biorąc pod uwagę zasięg i intensywność ludzkiej działalności, istnieją setki minerałów nieznanych jeszcze nauce, do których powstania się przyczyniliśmy. Te minerały pozostaną w warstwach geologicznych jako odróżniająca się od innych warstwa, znak, że czasy, w których żyjemy, są odmienne od wcześniejszych. Osady morskie i lądowe na całym świecie są pełne plastikowych drobinek. Pochodzą one z polarowych ubrań, które mamy na sobie. A plastiki pojawiły się w środowisku naturalnym wcale nie tak dawno, bo dopiero w latach 50. ubiegłego wieku. Kolejnym dowodem na to, że żyjemy już w antropocenie nowej epoce geologicznej, jest inna zawartość izotopów węgla w osadach, obecna w nich sadza i inne zanieczyszczenia. Pojawiły się w wyniku masowego spalania paliw kopalnych po rewolucji przemysłowej w połowie XIX w. Także zmiana temperatury i zawartości dwutlenku węgla w powietrzu jest widoczna w osadach. Plastiglomeraty budulcem skał wulkanicznych Na północ od Hawajów na powierzchni Pacyfiku unosi się mnóstwo śmieci. Pochodzą z lądów i statków. Porwane przez prądy morskie robiące pętlę pomiędzy Ameryką i Azją zbierają się na środku północnego Pacyfiku. Wielka Pacyficzna Plama Śmieci utworzona przez plastikowe odpady o łącznej masie 100 mln ton zajmuje 15 mln km kwadratowych. Gdy taka masa śmieci zbliża się do jakieś wyspy, jej brzegi zostają pokryte plastikiem. Wyrzucony przez morze plastik zostaje stopiony i wymieszany z lawą spływającą z wulkanów na Hawajach. Tak rodzi się nowa materia skalna nazwana plastiglomeratem, czyli materiał skalny do którego powstania przyczynił się też człowiek. Jest spora szansa, że takie plastiglomeraty staną się budulcem powstających tu skał wulkanicznych i że to to one również staną się wyznacznikiem początków antropocenu. Era katastrofozoiczna i myxocen Ze względu na rozmiary szkód spowodowanych przez człowieka w naturze obecne czasy należałoby nazwać erą katastrofozoiczną. Tak twierdził znany biolog Michael Soulé z Uniwersytetu Stanforda, który 30 lat temu założył Towarzystwo Biologii Konserwatorskiej. Biolog morski Daniel Pauly ostrzega przed nadejściem myxocenu, czyli epoki śluzu: w przełowionych, zakwaszonych oceanach pozostaną jedynie meduzy, glony i śluzowate kolonie bakterii. Według specjalistów przyszli geologowie będą mogli w osadach skalnych zauważyć ślady naszej cywilizacji. Część przetrwałaby w skałach w stanie wystarczająco dobrym, a technoskamieniałości byłyby prawdziwymi rarytasami podobnymi do dzisiejszych znalezisk paleontologicznych. Jak człowiek zmienia świat Pixabay / @ WikiImages Ekspansja ludzkości w obszarze eksploatacji zasobów naturalnych zarówno w liczbach bezwzględnych, jak i w przeliczeniu na jednego mieszkańca globu jest zdumiewająca: w ciągu minionych trzech wieków populacja naszego gatunku osiągnęła poziom 6 mld, a np. towarzyszący temu przyrostowi wzrost pogłowia bydła wyniósł 1,5 mldw ciągu ostatnich stu lat poziom urbanizacji uległ zwielokrotnieniu, a wytworzone w procesach geologicznych na przestrzeni setek milionów lat paliwa kopalne są na wyczerpaniuilość emitowanego, przy okazji spalania paliw kopalnych, do atmosfery dwutlenku siarki jest co najmniej dwa razy większa od sumy wszystkich emisji naturalnych30-50% powierzchni naszej planty zmieniło swój krajobraz przez działania człowiekaczłowiek korzysta z ponad połowy światowych zasobów wody pitnej i regularnie je zubażadziałalność człowieka przyspieszyła od tysiąca do dziesięciu tysięcy razy tempo wymierania niektórych gatunków zwierząt i roślin lasów tropikalnychludzkość zdecydowała o bezpowrotnej utracie 50% lasów namorzynowych i nieodwracalnych zmianach w morzach i oceanachobecność gatunku homo sapiens można już zaobserwować, analizując osady jeziorne Choć mniej więcej wiemy, jak rozpoczął się antropocen, to pozostaje pytanie o to, jak się skończy. Można sobie wyobrazić różne scenariusze. Od wymarcia naszego gatunku, przez załamanie się ludzkiej populacji oraz zniszczone środowisko naturalne Ziemi, po umiejętność znalezienia sposobu na rozwój zrównoważony. Pytaniem bez odpowiedzi pozostaje fakt, jak rozwinie się nasza technologia i czy w przyszłości np. poprzez narodziny sztucznej inteligencji, nam nie zagrozi. Bo przecież technosfera, ten cały krzemowy świat, nie potrzebuje biologii i innych organizmów, żeby przeżyć. Natomiast my potrzebujemy jej coraz bardziej, już teraz trudno nam bez niej żyć. Jak człowiek zmienia świat oraz co zniszczył i zbudował pokazują zdjęciach Google Earth w technologi timelaps. zobacz inne miejsca w których Ziemia uległa zmianie: Homo Sapiens czyli najpotężniejsza z sił decydujących o kształcie Ziemi Jeśli nie dojdzie do katastrofy związanej z ogromną erupcją wulkanu, nieoczekiwanej epidemii o globalnym zasięgu, wojny nuklearnej, uderzenia asteroidy, nowej epoki lodowcowej czy kolapsu wynikającego z wyczerpania zasobów naturalnych, to człowiek na najbliższe tysiąclecia, a może nawet miliony lat, pozostanie najważniejszą siłą decydującą o przyszłości planety. Wielkim zadaniem, przed którym stoi ludzkość, jest zatem opracowanie ogólnoświatowej strategii, która przywróci równowagę w ekosystemach. Będzie to wymagało intensywnych badań i roztropnego wykorzystania posiadanej wiedzy. Na każdym z nas spoczywa odpowiedzialność znalezienia drogi do zrównoważonego rozwoju i ochrony naszej błękitnej planety przed zgubnym wpływem człowieka. źródło: materiały prasowe Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje/zestawienie/artykuł do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite. Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@ Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie Globalne i lokalne zagrożenia ekologiczne Dlaczego należy chronić ZiemięZiemia to błękitna perła w przestrzeni i cudowny, wrażliwy świat. Obecnie nasza żywa planeta znajduje się w krytycznym momencie ewolucji. Jeden z jej gatunków, MY czyli CZŁOWIEK, zagraża zakłóceniem i wyczerpaniem systemów podtrzymujących życie. Antopocen – nowa epoka w historii ZiemiRozpoczęła się nowa epoka w historii Ziemi czyli Antropocen. Według naukowców jest ona zdominowana poprzez działania człowieka, a nie przez aktywność geologiczną. Zanieczyszczenie środowiskaTo obecność substancji niepożądanych w stanie ciekłym lub gazowym, w powietrzu, wodzie, glebie, występujących w stężeniu zmieniającym jego właściwości i mogących wywierać niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka. Zmiany klimatuZmiany klimatu obserwujemy, jako wzrost średniej temperatury na Ziemi, która powoduje topnienie lodowców, podnoszenie się poziomu mórz, susze, powodzie, fale upałów, pożary, czy huragany. Klęski i katastrofy ekologiczne Następstwem każdej działalności gospodarczej człowieka są przekształcenia środowiska naturalnego. Jeżeli znaczne nasilenie wprowadzonych do środowiska niekorzystnych zmian prowadzi do stanu, że utraci ono zdolność regeneracji i samoregulacji, wówczas mamy do czynienia z katastrofą ekologiczną. Największe katastrofy ekologiczne na świecieOd zagłady całych cywilizacji, poprzez zanieczyszczenie środowiska, wypadki wież wiertniczych i tankowców, katastrofy przemysłowe i jądrowe. Historia rozwoju cywilizacji pokazuje, do czego może doprowadzić nasza megalomania i ignorancja w stosunku do otaczającego nas środowiska naturalnego. Ten artykuł jest częścią serii Historia Ardy Ainulindalë Lata Latarni Lata Drzew Lata Słońca Pierwsza Era Druga Era Trzecia Era Czwarta Era Trzecia Era – fikcyjny okres w dziełach J. R. R. Tolkiena , dokładniej w dziejach Śródziemia .Trzecia Era rozpoczęła się po pierwszym upadku Saurona , gdy został pokonany przez Ostatni Sojusz ludzi i elfów po zatopieniu Númenoru . Koniec Trzeciej Ery to ponowne pokonanie Saurona, tym razem na zawsze, podczas Wojny o Pierścień .W Trzeciej Erze rozgrywa się akcja powieści Hobbit , Władca pierścieni oraz ostatni tekst Silmarillionu pt. Pierścienie Władzy i Trzecia Era. Kalendarium Trzeciej Ery[1]2 rok Isildur , syn Elendila , umieszcza sadzonkę Białego Drzewa w Minas Anor ; władzę nad Południowym Królestwem przekazuje bratankowi Meneldilowi . Bitwa na polach Gladden – śmierć Isildura i zaginięcie Jedynego Pierścienia w wodach Anduiny .3 rok Ohtar przynosi resztki miecza Narsila do Imladris (później nazwane Rivendell).10 rok Valandil , syn Isildura, zostaje królem Arnoru .109 rok Elrond poślubia Celebrianę , córkę Celeborna i Galadrieli .130 rok Narodziny synów Elronda, Elladana i Elrohira .241 rok Narodziny Arweny Undómiel .420 rok Król Gondoru Ostoher odbudowuje Minas Anor .490 rok Pierwszy najazd Easterlingów na rok Easterlingowie pokonani przez Rómendacila , syna i następcę rok Rómendacil I ginie w bitwie z rok Od Falastura rozpoczyna się w Gondorze ciąg Królów Żeglarzy . Początek ekspansji Południowego Królestwa na rok Śmierć króla Arnoru Eärendura i podział królestwa między jego synów na trzy państwa – Arthedain , Cardolan i Rhudaur .933 rok Król Eärnil I , bratanek Falastura, zdobywa Umbar i czyni go warownią rok Eärnil I ginie na morzu podczas rok Król Gondoru Ciryandil , syn Eärnila, ginie podczas oblężenia Umbaru, zabity przez najeźdźców z Haradu .1050 rok Hyarmendacil I , syn Ciryandila, podbija Harad. Gondor osiąga szczyt swej potęgi. Mniej więcej w tym czasie cień pada na Wielką Zieloną Puszczę, która zaczyna być nazywana Mroczną Puszczą . W związku z przybyciem Harfootów do Eriadoru po raz pierwszy w źródłach pojawia się wzmianka o hobbitach .ok. 1100 roku Istari oraz najważniejsi Eldarowie odkrywają, ze jakaś zła siła zamieszkała w Dol Guldur . Przypuszczają że jest to jeden z Nazgûli .1149 rok Początek panowania Atanatara Alcarina , syna 1150 roku Fallohidzi pojawiają się w Eriadorze. Stoorowie przekraczają Przełęcz Czerwonego Rogu i osiedlają się na obszarze tzw. Klin (między rzekami Bruinen a Mitheithel ) oraz w Dunlandzie .ok. 1300 roku Zaczynają się znowu mnożyć siły zła. Orkowie coraz liczniej panoszą się w Górach Mglistych i atakują krasnoludów . Ponownie pojawiają się w Środziemiu Upiory Pierścienia . Powstaje królestwo Angmaru , załozone przez Wodza Nazgûli nazywanego Czarnoksiężnikiem. Hobbici wędrują dalej na zachód, wielu osiedla się w Bree .1356 rok Król Arthedainu Argeleb I , syn Malvegila , ginie w wojnie z Rhudaurem i Angmarem. W tym mniej więcej czasie Stoorowie opuszczają Klin, a część z nich powraca do Dzikich Krajów .1409 rok Czarnoksiężnik Angmaru napada na Arthedain. Śmierć króla Arvalega I , syna Argeleba, i zniszczenie wieża Amon Sûl . Obrona Fornostu i Tyrn Gortad przez Araphora .1432 rok Umiera król Gondoru, Valacar , rozpoczyna się wojna domowa, Waśń Rodzinna .1437 rok Eldacar , syn Valacara, zostaje pokonany przez buntowników, którzy zdobywają Osgiliath . Wtedy to ginie najważniejszy palantír , Kryształ Osgiliath . Eldacar ucieka do Rhovanionu , torm objemuje Castamir Samozwaniec .1447 rok Bitwa u brodów na Erui . Eldacar powraca na tron, obalając Castamira Samozwańca. Oblężenie Pelargiru .1448 rok. Buntownicy wymykają się z Pelargiru i zajmują Umbar, stając się Korsarzami .1540 rok Król Gondoru Aldamir , syn Eldacara, ginie w wojnie z Haradrimami i Korsarzami z rok Hyarmendacil II , syn Aldamira, gromi rok Wielu hobbitów opuszcza Bree, zaś król Argeleb II , syn Araphora, daje im ziemię za Brandywiną , późniejszy Shire .ok. 1630 roku Stoorowie z Dunlandu dołączają do swoich rok Korsarze napadają i zdobywają Pelargir. W walce z nimi ginie król Minardil , syn rok Wielki Mór spada na Gondor. Umierają król Telemnar , syn Minardila i jego dzieci. W Minas Anor usycha Białe Drzewo. Zaraza rozprzestrzenia się na północ i zachód; duże obszary Eriadoru pustoszeją. Hobbitom za Brandywiną udaje się przetrwać chorobę, ale i pośród nich straty są rok Król Gondoru Tarondor , bratanek Telemnara, przenosi stolicę do Minas Arnor i zasadza tam nowy szczep Białego Drzewa. Osgiliath zaczyna popadać w ruinę. Gondor przestaje pilnować rok Król Telumehtar Umbardacil , syn Tarondora, podbija Umbar i pokonuje rok Gondor zaczynają najeżdżać Woźnicy .1856 rok Utrata wschodnich prowincji Gondoru prócz Ithilien . Król Narmacil II , syn Telumehtara, ginie w bitwie na Równinach .1899 rok W bitwie na Dagorlad król Calimehtar , syn Narmacila, gromi rok Calimehtar buduje w Mins Anor Białą Wieżę .1940 rok Ponowne nawiązanie kontaktów między Gondorem i Arthedainem oraz zawarcie sojuszu. Arvedui , syn Araphanta króla Arthedainu, poślubia Fíriel , córkę Ondohera z rok Ondoher wraz z synami ginie w bitwie na Dagorlad z Woźnikami, ale Eärnil zwycięża ostatecznie nieprzyjaciół w Bitwie o Obóz . Arvedui domaga się dla siebie korony Gondoru. Jego pretensje zostają odrzucone przez radę królestwa .1945 rok Na tronie Gondoru zasiada Eärnil II .1974 rok Koniec Królestwa Północy . Czarnoksiężnik podbija Arthedain i zdobywa Fornost. Król Arvedui ucieka na rok Arvedui tonie w Zatoce Forochel ; przepadają palantiry Annúminas i Amon Sûl . Eärnur , syn Eärnila, przypływa z flotą Gondoru do Lindonu . Czarnoksiężnik przegrywa bitwę o Fornost , a osaczony na Ettenmoors umyka z północy. Upadek królestwa rok Aranarth zostaje Wodzem Dúnedainów Północy . Dziedziczne skarby królów Arnoru ( Narsil , Pierścień Barahira , Berło Annúminas ) oddane zostają na przechowanie rok Frumgar prowadzi Éothéodów na północ, ku źródłom rok Bukka z Moczarów zostaje pierwszym thanem Shire'u .1980 rok Wódz Nazgûli dociera do Mordoru i gromadzi tu resztę Upiorów Pierścienia. W Morii ujawnia się Balrog i zabija Durina VI , władcę krasnoludów .1981 rok Ginie Náin I , syn Durina. Krasnoludowie opuszczają Morię. Wielu Elfów Leśnych uchodzi z Lothlórien na południe. zaginięcie Amrotha i Nimrodel .1999 rok Thráin I , syn Náina, przybywa z plemieniem do Ereboru i zakłada Królestwo pod rok Nazgûle opuszczają Mordor i oblegają Minas Ithil .2002 rok Upadek Minas Ithil, zwanej odtąd Minas Morgul . Nazgûle przechwytują palantír .2043 rok Eärnur zostaje królem Gondoru. Wódz Nazgûle wyzywa go na rok Wyzwanie ponowione. Eärnur jedzie pod bramy Minas Morgul, by już nie powrócić. Mardil staje się pierwszym Namiestnikiem rządzącym królestwem „do powrotu króla”.2060 rok Rośnie potęga Dol Guldur. Mędrcy obawiają się, że Sauron powrócił do Śródziemia2063 rok Gandalf udaje się do Dol Guldur. Sauron ucieka i chroni się na wschodzie. Rozpoczyna się Niespokojny Pokój . Nazgûle zaszywają się w Minas rok Thorin I , syn Thráina, opuszcza Erebor i udaje się na północ w Góry Szare , gdzie gromadzą się najliczniej członkowie plemienia Durina .2340 rpk. Isumbras I zostaje trzynastym thanem Shire'u, a pierwszym z rodu Tuków . Brandybuckowie zajmują Buckland .2460 rok Koniec Niespokojnego Pokoju. Potężniejszy niż przedtem Sauron powraca do Dol rok Powstaje Biała Rada . Mniej więcej w tym czasie Déagol znajduje Jedyny Pierścień i zostaje zamordowany przez Sméagola , który zabiera rok W okolicach tego roku Sméagol-Gollum chroni się we wnętrzu Gór rok. Po okresie spokoju kolejny najazd na Gondor. Ostateczne zniszczenie Osgiliath i kamiennego mostu. Uruk-hai zostają jedank pokonani przez Boromira , syna Denethora I .ok. 2480 roku Orkowie w tajemnicy zaczynają budować warownie w Górach Mglistych. Sauron zaludnia Morię swymi rok Celebríana, jadąc do Rivendell z Lórien , zostaje schwytana przez orków na Przełęczy Czerwonego Rogu i raniona zatrutym ostrzem. Jej synowie wkrótce ją rok Celebríana odpływa za Morze. Orkowie wspomagani przez najeźdźców ze Wschodu, Balchothów zdobywają Calenardhon . Eorl Młody zwycięża w bitwie na polach Celebrantu . Rohirrimowie osiedlają się w Calenardhonie, zakładając królestwo Rohanu .2545 rok Eorl ginie w bitwie na Płaskowyżu, walcząc z rok Król Brego , syn Eorla, kończy budowę pałacu Meduseld w Edoras .2570 rok Baldor , syn Brega, rusza na Ścieżkę Umarłych i już nie wraca. W tym czasie smoki znowu pojawiają się na Północy i zaczynają nękać rok Król Dáin I zostaje zabity przez rok Thrór , syna Dáina, powraca do Ereboru. Jego brat Grór osiedla się w Żelaznych Wzgórzach .ok. 2670 rok Hobbit Tobold sadzi ziele fajkowe w Ćwiartce Południowej Shire' rok Isengrim II zostaje dziesiątym thanem i rozpoczyna kopanie Wielkich Smajali .2698 rok Namiestnik Ecthelion I odbudowuje Białą Wieżę w Minas Tirith .2740 rok Orkowie znowu podejmują napaści na Eriador .2747 rok Bandobras Tuk pokonuje hordę orków w Ćwiartce Północnej , w bitwie na Zielonych Polach .2758 rok Rohan, zaatakowany z zachodu i wschodu, zostaje zdobyty przez Dunlendingów i Easterlingów. Król Rohanu Helm Żelaznoręki chroni się w Helmowym Jarze . Wulf zdobywa Edoras. Flota korsarska napada na 2758-2759 Przychodzi Długa Zima . Wysoka śmiertelność wśród ludności Eriadoru i Rohanu. Gandalf spieszy z pomocą mieszkańcom Shire' rok Śmierć Helma. Fréaláf , jego siostrzeniec, pokonuje Wulfa i daje początek drugiej dynastii królów Marchii. Saruman osiedla się w Isengardzie .2770 rok Smok Smaug atakuje Erebor. Dale zostaje przez niego zniszczone. Thrór ucieka z synem Thráinem i garstką współplemieńców na rok. Thrór zabity przez Azoga , wodza orków z Morii. Krasnoludowie szykują się do odwetu . Rodzi się Gerontius , później znany jako Stary rok Początek wojny między orkami i rok Bitwa w Nanduhirion u wschodniej bramy Morii i zwycięstwo krasnoludów. Dáin Żelazna Stopa zabija Azoga i powraca w Żelazne Wzgórza. Thráin II wraz z synem Throinem wędrują na 2800-2864. Orkowie z Gór Mglistych nękają Rohan i Gondor. W starciu z nimi ginie król Walda .2802 rok Thráin II osiedla się w Ered Luin .2841 rok Thráin II udaje się do Ereboru, ale przez cały czas prześladują go słudzy rok Thráin uwięziony w Dol Guldur; zostaje mu odebrany ostatni z Siedmiu rok Gandalf znowu dostaje się do Dol Guldur i stwierdza, że panem twierdzy jest w istocie Sauron, który gromadzi Pierścienie, usiłując zdobyć informacje o Jedynym Pierścieniu oraz o dziedzicu Isildura. Czarodziej odnajduje Thráina. Umierający krasnolud daje mu mapę i klucz do tajnego wejścia w rok. Posiedzenie Białej Rady. Gandalf nalega, aby zaatakować Dol Guldur, ale Sarumanowi udaje się narzucić swój, przeciwny, pogląd. Saruman, pragnąc Pierścienia dla siebie, podejmuje poszukiwania w okolicach Pól rok W Gondorze umiera namiestnik Belecthor II . Usycha Białe Drzewo i nie udaje się odnaleźć sadzonki, pozostawione więc zostaje Martwe Drzewo[2].2885 rok Haradrimowie , podjudzani przez emisariuszy Saurona, przekraczają Poros i atakują Gondor. W zwycięskiej bitwie z najeźdźcami giną synowie króla Rohanu Folcwine'a .22 września 2890 rok W Shire przychodzi na świat Bilbo , syn Bunga Bagginsa i Belladonny Tuk .2901 rok Wypady Uruk-hai z Mordoru powodują, że większość mieszkańców opuszcza Ithilien . Powstaje sekretny schron Henneth Annûn .2907 rok Narodziny Gilraeny , matki Aragorna II .2911 rok Sroga Zima . Zamarza Brandywina i inne rzeki. Z północy atakują Eriador białe rok Wielka powódź pustoszy Enedwaith i Minhiriath . Zrujnowany Tharbad zostaje porzucony przez rok Umiera than Gerontius zwany Starym rok Arathorn , syn Aradora , Wodza Dúnedainów, poślubia rok Arador zabity przez trolle . W Minas Tirith rodzi się Denethor II , syn namiestnika Ectheliona II .1 marca 2931 roku Przychodzi na świat Aragorn , syn Arathorna II i rok Śmierć Arathorna II. Gilraena wyjeżdża z Aragornem do Imladris. Elrond przyjmuje go jak przybranego syna i nadaje imię Estel, a prawdziwe pochodzenie Aragorna zostaje rok Saruman dowiaduje się, że wysłannicy Saurona przeszukują okolice Anduiny w pobliżu Pól Gladden, a na tej podstawie zgaduje, iż Władca Ciemności poznał już okolicznośći śmierci Isildura. Jest zaniepokojony, ale całą sprawę ukrywa przed Radą .2941 rok Thorin II Dębowa Tarcza wraz ze swymi kompanami i Gandalfem odwiedzają Bilba w Shire. Razem ruszają na wyprawę do Ereboru. Bilbo spotyka Golluma i znajduje Pierścień. Zbiera się Biała Rada – Saruman zgadza się na zaatakowanie Dol Guldur, albowiem teraz boi się już, że Sauron może odzyskać Pierścień. Sauron, poczyniwszy odpowiednie przygotowania, opuszcza Dol Guldur. Bard z Esgaroth zabija Smauga. Bitwa Pięciu Armii i śmierć Thorina II. Dáin z Gór Żelaznych Wzgórz zostaje władcą odnowionego Królestwa Pod rok Bilbo powraca z Pierścieniem do Shire'u. Sauron potajemnie zakrada się do rok Bard odbudowuje Dale i zostaje królem. Gollum porzuca Góry Mgliste i zaczyna szukać "złodzieja" rok Na świat przychodzi Théoden , syn Thengla , późniejszy król rok Gandalf i Balin odwiedzają Bilba w rok Rodzi się Finduilas , córka księcia Adrahila z Dol Amroth .2951 rok Sauron ujawnia się i zaczyna wzmacniać Mordor. Rozpoczyna odbudowę Barad-dûr . Gollum zmierza do Mordoru. Elrond wyjawia Estelowi jego prawdziwe imię i pochodzenie, a także wręcza mu złomki Narsila. Arwena wkrótce po swym powrocie z Lothlórien spotyka Aragorna w lesie Imladris. Aragorn zakochuje się w niej. wyrusza w swe podróże po rok Ostatnie zebranie Białej Rady, które dotyczy Pierścienia. Saruman utrzymuje, ze udało mu się ustalić, iż Jedyny został poniesiony przez Anduinę do Morza . Saruman uznaje się za jedynego władcę Isengardu i zaczyna go fortyfikować. Zazdrosny i podejrzliwy wobec Gandalfa, każe śledzić każde jego poruszenie i odkrywa zainteresowanie czarodzieja Shirem. Wkrótce słudzy Sarumana pojawiają się w Bree oraz w Ćwiartce rok Orodruina znowu zaczyna płonąć. Ostatni mieszkańcy Ithilien uciekają na drugi brzeg 2957-2980. Aragorn w nieustannych podróżach i sekretnych misjach przeciw Sauronowi. Incognito służy w Rohanie Thenglowi, a w Gondorze Ecthelionowi września 2968 roku Przychodzi na świat Frodo , syn Droga Bagginsa i Primuli Brandybuck .2976 rok Denethor II poślubia Finduilas z Dol rok Bain , syn Barda, zostaje królem rok Narodziny Boromira , starszego syna Denethora rok Aragorn odwiedza Lothlórien i spotyka się z Arweną, której daje pierścień Barahira, po czym oboje na wzgórzu Cerin Amroth przysięgają sobie wierność. W okolicach tego roku Gollum dociera do granic Mordoru i zawiera znajomość z Szelobą . Théoden zostaje królem rok Przychodzi na świat młodszy syn Denethora II, Faramir . Narodziny Samwise'a , jednego z synów Hamfasta Gamgee i Belli Goodchild .2984 rok Śmierć Ectheliona II. Namiestnikiem Gondoru zostaje Denethor rok W młodym wieku umiera Finduilas, żona rok Balin porzuca Erebor i powraca do rok. W Rohanie przychodzi na świat syn Éomunda i Théodwiny , Éomer .2994 rok Śmierć Balina i zagłada kolonii krasnoludów, wybitej przez rok Narodziny Éowiny , Pani 3000 roku Wydłuża się cień Mordoru. Saruman ośmiela się skorzystać z palantíru Orthanku , ale zostaje zniewolony przez Saurona, który włada Kryształem Ithilu . Ostateczna zdradza Białą Radę. Szpiedzy donoszą Sarumanowi, ze Shire jest pilnie strzeżony przez Strażników Północy .3001 rok Pożegnalne przyjęcie Bilba. Gandalf podejrzewa, iż jego Pierścień jest Jedynym Pierścieniem. Frodo panem Bag End . Wzmocnione zostają straże wokół Shire'u. Gandalf zaczyna poszukiwać Golluma, prosząc o pomoc rok Bilbo przybywa w gościnie do Elronda i osiada w rok Gandalf odwiedza Froda w Shire, przez następne cztery lata składając mu nieregularne rok Brand , syn Baina, zostaje królem Dale. Umiera rok Jesienią ostatnie odwiedziny Gandalfa u 3009-3017 Gandalf i Aragorn poszukują Golluma w dolinie Anduiny, Mrocznej Puszczy i Rhovanionie, aż po granice Mordoru. w tym czasie Gollum zostaje schwytany przez Saurona. Elrond wzywa Arwenę, która powraca do Imladris. Wszystkie tereny na wschód od Gór Mglistych rok Gollum, wypuszczony z Mordoru, zostaje schwytany przez Aragorna na Martwych Bagnach i przekazany Thranduilowi w Mrocznej Puszczy. Gandalf odwiedza Minas Tirth i odczytuje manuskrypt 3018-3019 Gandlaf przekonuje się iż Frodo posiada Jedyny Pierścień. Wojna o Pierścień . Misja Drużyny Pierścienia . Zniszczenie klejnotu i pokonanie Saurona. Śmierć Upiorów Pierścienia, Golluma, króla Théodena, Boromira, namiestnika Denethora, Sarumana. Aragorn królem Gondoru jako Elessar. Poślubia rok Powiernicy Trzech Pierścieni odpływają za morze. Koniec Trzeciej Kalendarium to oparte jest na tekście Kroniki Lat, Dodatku B do trzeciego tomu Władcy pierścieni . Ewentualne zmiany na podstawie odnotowane w przypisach.↑ W Dodatkach do Władcy pierścieni (w dwóch różnych miejscach) podaje się odmienne daty śmierci: 2872 i 2852 rok (ta datę podaje Kronika Lat) . Ostatecznie na korzyść drugiej z tych dat przemawia zapiska z tomu XII Historii Śródziemia . N. jej w 1919 FEDERACYI GRUP ZAGRANICZNYCHKOMUNISTYCZNEJ PARTYI (BOLSZEWIKÓW) UKRAINY. Imperyaliści krajów „Porozumienia“ blokują Rosyę, dążąc do odcięcia Republiki Sowieckiej, jako ogniska zarazy, od świata kapitalistycznego. Ci ludzie, pyszniący się „demokratyzmem“ swych instytucyi, do tego stopnia są zaślepieni nienawiścią swą do Republiki sowieckiej, iż nie spostrzegają, jak ośmieszają sami siebie. Pomyśleć tylko: postępowe, najbardziej ucywilizowane i demokratyczne kraje, do zębów uzbrojone, panujące niepodzielnie pod względem wojskowym nad całą ziemią, jak ognia się boją zarazy ideowej, idącej ze zrujnowanego, głodnego, zacofanego, a według ich zapewnień nawet wpółdzikiego kraju! Już sama ta sprzeczność otwiera oczy masom pracującym wszystkich krajów i pomaga w zdemaskowaniu hipokryzyi imperyalistów Clemenseau, Lloyd-Georges’a, Wilsona, oraz ich rządów. Ale nie tylko zaślepienie kapitalistów nienawiścią do Rad delegatów robotniczych, pomagają nam także i ich kłótnie między sobą, pobudzając ich do podstawiania sobie wzajemnie nogi. Zawarli oni między sobą zmowę milczenia, najbardziej w świecie bojąc się rozpowszechnienia wieści o Republice sowieckiej wogóle, urzędowych zaś jej dokumentów w szczególności. A jednak główny organ burżuazyi francuskiej „Czas“ („Le Temps“) wydrukował wiadomość o zorganizowaniu się w Moskwie trzeciej, komunistycznej Międzynarodówki. Za to składamy organowi burżuazyi francuskiej, temu wodzowi szowinizmu i imperyalizmu francuskiego, uniżoną naszą wdzięczność. Gotowi jesteśmy posłać gazecie „Czas“ adres uroczysty z oświadczeniem wdzięcznego uznania za pomoc tak trafną i umiejętną. Ze sposobu w jaki pismo zredagowało swą wzmiankę na podstawie naszego radyo, zupełnie widoczne są pobudki, któremi się kierował ten organ worka pieniężnego. Jemu się chciało ukłuć Wilsona: patrzcie się jacy są ci, z kimi wdajecie się w pertraktacye! Mędrcy piszący na zamówienie worka pieniężnego nie spostrzegają jak zastraszanie przez nich Wilsona bolszewikami zmienia się w oczach mas pracujących w reklamę dla bolszewików. Jeszcze raz nasza najniższa wdzięczność organowi milionerów francuskich! Zorganizowanie się 3-iej Międzynarodówki odbyło się w takich warunkach światowych, iż żadne zakazy, żadne drobne i nieudolne „kawały“ imperyalistów porozumienia lub lokai kapitalizmu, jak Scheidemannowie w Niemczech, Rennerowie w Austryi, nie są w stanie powstrzymać się rozpowszechnieniu wśród klas robotniczych całego świata wieści o tej Międzynarodówce i współczucia dla niej. Warunki te stworzyła jawnie z chwili na chwilę wszędzie rosnąca rewolucya proletaryacka. Warunki te stworzył ruch sowiecki wśród mas pracujących, który już nabrał takiej siły, że stał się istotnie międzynarodowym. Pierwsza międzynarodówka (1864—1872) założyła podstawę międzynarodowej organizacyi robotników dla rewolucyjnego ich ataku na kapitał. Druga międzynarodówka (1889—1914) była międzynarodową organizacyą ruchu proletaryackiego, rosnącego wszerz co się nie obeszło bez chwilowego poniżenia wysokości poziomu rewolucyjnego, bez chwilowego wzmocnienia się oportunizmu, który też doprowadzi koniec końców do haniebnego bankructwa tej międzynarodówki. Trzecia międzynarodówka faktycznie została stworzona w roku 1918, kiedy wieloletni proces walki z oportunizmem i socyal-szowinizmem szczególnie w czasie wojny, doprowadził do ukształtowania się partyi komunistycznych w całym szeregu narodowości. Formalnie trzecia międzynarodówka ugruntowaną została na pierwszym jej zjeździe w Moskwie w marcu roku 1919. Otóż najcharakterystyczniejsza cecha tej międzynarodówki, — jej powołanie wykonać, wprowadzić w życie reguły marksyzmu i urzeczywistnić odwieczne ideały socyalizmu i ruchu robotniczego, ta najcharakterystyczniejsza cecha 3-ej Międzynarodówki odrazu ujawniła się w tem, że nowe, trzecie „Międzynarodowe stowarzyszenie robotnicze“, zaczęło już teraz identyfikować się w pewnej mierze z sojuszem sowieckich republik socyalistycznych. Pierwsza Międzynarodówka założyła podstawę proletaryackiej, międzynarodowej walki o socyalizm. Druga Międzynarodówka była epoką przygotowywania gruntu dla szerokiego, masowego rozpowszechnienia się ruchu w szeregu krajów. Trzecia Międzynarodówka webrała w siebie rezultaty prac drugiej Międzynarodówki, odrąbała od siebie jej ohydę burżuazyjną i drobno-burżuazyjną i zaczęła uistniać dyktaturę proletaryatu. Międzynarodowy związek partyi, kierujących najrewolucyjniejszym ruchem w świecie, ruchem dążącego do zrzucenia jarzma kapitalistycznego proletaryatu, ma pod sobą bazę niewidzianej trwałości; kilka republik sowieckich, urzeczywistniających w skali międzynarodowej dyktaturę proletaryatu, jego zwycięztwo nad kapitalizmem. Znaczenie wszechświatowo-dziejowe trzeciej, komunistycznej Międzynarodówki polega na tem, że zaczęła ona przetwarzać w życie największe z wielkich hasło Marksa, hasło, wyprowadzające saldo odwiecznemu rozwojowi socyalizmu i ruchu robotniczego, hasło, wyrażające się przez pojęcie: dyktatura proletaryatu. To genialne jasnowidzenie, ta genialna teorya staje się rzeczywistością. Te łacińskie słowa są obecnie przetłumaczone na wszystkie języki Europy współczesnej, nie dość tego, na wszystkie języki świata. Rozpoczęła się nowa era historyi wszechświatowej. Ludzkość zrzuca z siebie ostatnią formę niewolnictwa, niewolnictwo kapitalistyczne, czyli najemne. Uwalniając się z niewoli, Ludzkość po raz pierwszy przechodzi do prawdziwej wolności. Jak mogło się stać, że pierwszym krajem, który urzeczywistnił dyktaturę proletaryatu, zorganizował sowiecką republikę, okazał się jeden z najbardziej zacofanych krajów europejskich? Nie sądzę abyśmy się pomylili jeżeli powiemy, że właśnie owa sprzeczność pomiędzy zacofaniem Rosyi i jej „skokiem“ poprzez burżuazyjną demokracyę do najwyższej formy demokratyzmu, do sowieckiej czyli proletaryackiej demokracyi, właśnie ta sprzeczność była jedną z przyczyn (nie mówiąc o ciążących nad większością wodzów socyalizmu przyzwyczajeniach oportunistycznych i filisterskich przesądach), która szczególniej utrudniała lub zwalniała pojmowanie roli rad delegatów robotniczych na zachodzie. Masy robotnicze w całym świecie instynktownie zrozumiały znaczenie rad, jako narzędzia walki proletaryatu i jako formy państwa proletaryackiego. Lecz zepsuci oportunizmem „wodzowie“ w dalszym ciągu modlili się i modlą się obecnie na demokracyę burżuazyjną, mianując ją „demokracyą“ wogóle. Czy można się dziwić, że uistnienie dyktatury proletaryatu ujawniło przedewszystkiem „sprzeczność“ pomiędzy zacofaniem Rosyi i jej „skokiem“ poprzez demokracyę burżuazyjną? Zadziwiającem było by gdyby nam historya podarowała urzeczywistnienie nowej formy demokracyi bez szeregu sprzeczności. Pierwszy lepszy marksysta, a nawet wprost człowiek obznajomiony z nauką współczesną, na postawione sobie pytanie: czy prawdopodobne jest równomierne, lub harmonijnie-proporcyonalne przejście różnych krajów kapitalistycznych do dyktatury proletaryatu? — odpowie bez wątpienia przecząco. Ani równomierności, ani harmonijności, ani proporcyonalności w świecie kapitalistycznym nigdy nie było i być nie mogło. Każdy kraj rozwijał szczególnie wypukle jedną lub drugą stronę, albo cechę, albo grupę właściwości kapitalizmu i ruchu robotniczego. Procent rozwoju przechodził nierównomiernie. Podczas gdy Francya przeżywała swą wielką rewolucyę burżuazyjną, budząc do historycznie nowego życia cały kontynent europejski, Anglia okazała się na czele koalicyi kontrrewolucyjnej, będąc pomimo to pod względem kapitalistycznym o wiele bardziej rozwiniętą niż Francya. Angielski ruch robotniczy owej epoki w genialny sposób przeczuwa bardzo wiele z przyszłego marksyzmu. W czasie, gdy Anglia dała światu pierwszy szeroki, istotnie masowy, politycznie ukształtowany ruch proletaryacko-rewolucyjny — czartyzm, na kontynencie Europy odbywały się w większości wypadków słabe rewolucye burżuazyjne, a we Francyi wybuchła pierwsza wielka wojna obywatelska pomiędzy proletaryatem a burżuazyą. Burżuazya rozbiła rozmaite oddziały narodowe proletaryackie w pojedynkę i na różne sposoby w różnych krajach. Anglia dała wzór kraju, w którym, jak wyraził się Engels, burżuazya obok zburżuazyałej arystokracyi stworzyła najbardziej zburżuazyały wierzchołek proletaryatu. Postępowy kraj kapitalistyczny okazał się o kilka dziesięcioleci zacofanym pod względem walki rewolucyjnej proletaryatu. Francya jakby wyczerpała siły proletaryatu na dwa bohaterskie, niesłychanie dużo dające pod względem wszechświatowo historycznym powstania klasy robotniczej przeciwko burżuazyi w roku 1848 i 1871. Hegemonia w międzynarodówce ruchu robotniczego przeszła następnie do Niemiec, poczynając od lat 40-tych wieku 19-go, kiedy Niemcy pod względem ekonomicznym pozostawały w tyle i Anglii i Francyi. A gdy Niemcy wyprzedziły pod względem ekonomicznym przed obydwa te kraje, to znaczy ku drugiemu dziesięcioleciu wieku dwudziestego, wtedy to na czele wszechświatowo wzorowej marksystkiej partyi robotniczej Niemiec okazała się garstka wybitnych szubrawców, najbrudniejszej, zaprzedanej kapitalistom hołoty od Scheidemana i Noscke do Dawida, Lehina, najwstrętniejszych, pochodzących z robotników katów w służbie monarchii i burżuazyi kontr-rewolucyjnej. Historya wszechświatowa niechybnie dąży do dyktatury proletaryatu, lecz dąży wcale nie prostemi, nie gładkiemi, nie równemi drogami. W czasie, gdy Karol Kautsky był jeszcze marksystą nie zaś tym renegatem marksyzmu, jakim stał się on w roli szermierza jedności z Scheidemanami i demokracyą burżuazyjną przeciwko sowieckiej, czyli proletaryackiej, pisał on w samym początku wieku 20-go artykuł: „Słowianie i rewolucya“. W owym artykule wyjaśniał on warunki historyczne, stwarzające możliwość przejścia hegemonii w ruchu międzynarodowym i rewolucyjnym do Słowian. Tak też się stało. Chwilowo, ma się rozumieć, na czas bardzo krótki hegemonia w proletaryackiej rewolucyjnej międzynarodówce — należy do Rosyan, jak należała ona w różnych okresach wieku 19-go do Anglików, następnie do Francuzów, następnie do Niemców. Nieraz już wypadało mi mówić o tem, że w porównaniu z krajami postępowymi Rosyanom lżej było zacząć wielką rewolucyę proletaryacką, lecz trudniej im będzie ją kontynuować i doprowadzić do ostatecznego zwycięstwa, co do całkowitej organizacyi społeczeństwa socyalistycznego. Lżej nam było zacząć dlatego, po pierwsze, że niezwykłe dla Europy wieku 20-go polityczne zacofanie carskiej monarchii, wywoływało też niezwykłą siłę rewolucyjnego ataku mas. Po drugie, zacofanie Rosyi na swój sposób połączyło rewolucyę proletaryacką przeciwko burżuazyi, z rewolucyą włościańską przeciwko właścicielom ziemskim. Od tegośmy zaczęli w październiku roku 1917 i nie zwyciężylibyśmy wówczas tak łatwo, gdybyśmy od tego byli nie zaczęli. Marks, mówiąc o Prusach, jeszcze w 1856 roku wskazywał na możność połączenia proletaryackiej rewolucyi z wojną włościańską. Bolszewicy od początku 1905 roku bronili idei rewolucyjno-demokratycznej dyktatury proletaryatu i włościaństwa. Po trzecie, rewolucya 1905 roku nadzwyczaj wiele zrobiła dla wykształcenia politycznego mas, jak pod względem obznajomienia ich awangardy z „ostatniem słowem“ socyalizmu na Zachodzie, tak też pod względem działania rewolucyjnego mas. Bez tej „próby generalnej“ rewolucya roku 1917, ani burżuazyjna lutowa, ani proletaryacka — październikowa — nie byłyby możliwe. Po czwarte, warunki geograficzne Rosyi pozwalały jej dłużej aniżeli krajom innym, trzymać się przeciwko zewnętrznej przewadze kapitalistycznych, postępowych krajów. Po piąte, Rosyi tylko właściwy stosunek proletaryatu do włościaństwa ułatwił przejście od rewolucyi burżuazyjnej do socyalistycznej, ułatwił wpływom proletaryuszy miejskich na nawpół proletaryackie biedniejsze warstwy pracujące wsi. Po szóste, długa szkoła walki strejkowej oraz doświadczenie europejskiego, masowego ruchu robotniczego ułatwiał przy głębokiej, szybko obostrzającej się sytuacyi rewolucyjnej, powstanie takiej odrębnej formy proletaryackiej organizacyi rewolucyjnej, jak „sowiety“. To wyliczenie nie jest, naturalnie pełnem, lecz niem się tymczasem ograniczymy. Sowiecka, czyli proletaryacka demokracya narodziła się w Rosyi. W porównaniu do komuny Paryskiej zrobiony został drugi wszechświatowo-historyczny krok. Proletaryacko-włościańska republika sowiecka okazała się pierwszą w świecie trwałą republiką socyaiistyczną. Jako typ nowego państwa ona nie może już umrzeć. Ona nie stoi też obecnie samotną. Dla przeprowadzenia pracy budownictwa socyalizmu, dla doprowadzenia tej pracy do końca, potrzeba jeszcze wiele i bardzo wiele. Sowieckie republiki krajów bardziej kulturalnych, z większą wagą i wpływem proletaryatu mają wszystkie szanse wyprzedzić Rosyę o ile raz staną na drogę dyktatury proletaryatu. Zbankrutowana druga międzynarodówka obecnie umiera i rozkłada się jeszcze za życia. Gra ona faktycznie rolę służebniczki burżuazyi międzynarodowej. Jest to prawdziwa żółta międzynarodówka. Wybitniejsi jej wodzowie, jak Kautsky, śpiewają chwałę demokracyi burżuazyjnej, mianując ją „demokracyą“ wogóle, lub też — co jest jeszcze bardziej głupie i ordynarne — „czystą demokracyą“. Demokracya burżuazyjna przeżyła się, jak przeżyła się też druga Międzynarodówka, która robiła historycznie niezbędną, pożyteczną robotę wtedy, gdy w porządku dnia stało przygotowywanie roboczych mas w ramkach tej burżuazyjnej demokracyi. Najdemokratyczniejsza republika burżuazyjna nie była i nigdy być nie mogła niczem innem, jak tylko maszyną dla uciskania mas pracujących przez kapitał, narzędziem władzy politycznej kapitału, dyktaturą burżuazyi. Demokratyczna republika burżuazyjna przyrzekała władzę większości, głosiła ją, lecz nigdy jej urzeczywistnić nie mogła, dopóki istniała własność prywatna na ziemię i inne środki przemysłu. „Wolność“ w burżuazyjnej republice demokratycznej była w istocie wolnością dla bogatych. Proletaryusze i włościanie pracujący mogli i powinni byli ją wykorzystać dla przygotowania swych sił do obalenia kapitału i przezwyciężenia burżuazyjnej demokracyi, lecz faktycznie korzystać z demokracyi przy kapitalizmie masy pracujące z reguły ogólnej nie mogły. Poraz pierwszy w świecie demokracya sowiecka czyli proletaryacka stworzyła demokracyę dla mas, dla pracujących, dla robotników i drobnych włościan. Nigdy jeszcze nie było w świecie takiej władzy państwowej większości ludności, władzy tej większości w istocie, jak władza sowiecka. Ona uciska „wolność“ wyzyskiwaczy i ich pomocników, ona wyrywa im „wolność“ wyzyskiwać, „wolność“ zbogacać się na głodzie, „wolność“ walki o odbudowanie władzy kapitału, „wolność“ porozumienia z burżuazyą cudzoziemską przeciwko swoim robotnikom i włościanom. Niech Kautscy bronią takiej wolności. Na to trzeba być renegatem marksyzmu, renegatem socyalizmu. W niczem bankructwo wodzów ideowych Drugiej Międzynarodówki, takich jak Kautsky i Hilferding, nie wyraził się tak jaskrawie, jak w całkowitej ich niezdolności zrozumieć znaczenie sowieckiej czyli proletaryackiej demokracyi, jej stosunku do komuny Paryskiej, jej miejsca dziejowego, jej niezbędności jako formy dyktatury proletaryatu. W № 74 pisma „Wolność„ (Die Freiheit), organie „niezależnej“ (czytaj: mieszczańskiej, filisterskiej, drobno-burżuazyjnej) socyal-demokracyi niemieckiej, umieszczono 11 lutego 1919 roku odezwę „Do proletaryatu rewolucyjnego Niemiec“. Odezwa ta jest podpisana przez zarząd partyi i całą jej frakcyę w „Nacyonalnem zebraniu“ w Niemieckiej Konstytuancie. Odezwa ta oskarża Schejdemanów o dążenie do usunięcia Rad delegatów robotniczych i proponuje — proszę nie żartować! — skombinowanie rad z Konstytuantą, nadanie radom pewnych praw państwowych, pewnego miejsca w konstytucyi. Pogodzenie, połączenie dyktatury burżuazyi z dyktaturą proletaryatu! Jakież to proste! Cóż to za idea genialnie-filisterska! Szkoda tylko, że już jej doświadczyli w Rosyi za Kereńskiego połączeni meńszewicy i socyaliści-rewolucyoniści, owi demokraci drobno-burżuazyjni, sądzący się socyalistami. Kto, czytając Marksa nie zrozumiał, że w społeczeństwie kapitalistycznem, W każdym ostrym momencie, podczas każdego starcia klas, możliwa jest albo dyktatura burżuazyi, albo dyktatura proletaryatu, ten nic nie zrozumiał ani z ekonomicznej, ani z politycznej nauki Marksa. Lecz genialnie-filisterska idea Hilferdinga, Kautskiego i S-ki o pokojowem połączeniu dyktatury proletaryatu i dyktatury burżuazyi wymaga osobnego zajęcia się, jeżeli zechcieć wyczerpać wszystkie nonsensa ekonomiczne i polityczne, zładowane w tej najciekawszej i najkomiczniejszej odezwie od 11 lutego. Wypada to odłożyć do drugiego artykułu. Liczba wyników dla zapytania 'ery ziemi': 626 Dzień Ziemi Test Klasa 1 Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5 Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8 Biologia Dzień Ziemi Na Śląsku Koło fortuny Klasa 3 Edukacja zintegrowana Skarby Ziemi Dzień ziemi Test Klasa 1 Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Przyroda ery i okresy Sortowanie według grup Klasa 4 Klasa 5 Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8 Gimnazjum Dorośli Liceum Technikum Geografia Przyroda Memy xD Labirynt Zerówka Klasa 1 Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5 Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8 Gimnazjum Dorośli Liceum Technikum Alfabetyzacja Angielski Biologia Chemia Edukacja bezpieczeństwa Edukacja na życie rodzinne Ekonomia Fizyka Francuski Geografia Historia Historia i społeczeństwo Historia muzyki Historia sztuki i filozofii Hiszpański Informatyka Język mniejszości Matematyka Muzyka Nauki ścisłe Niemieckim Ortografia Pisownia Polski Przyroda Religia Rosyjski Rozwój języka studia kulturowe Sztuka Technika Technologia Umiejętności społeczne wiedza o społeczeństwie WOS Wprowadzenie do przedsiębiorczości Bss Dzien Ziemi Junior Explorer 4 Junior Explorer 5 Macmillan Memy Minecraft DZIEŃ ZIEMI Prawda czy fałsz Klasa 1 Klasa 2 Klasa 3 specjalne potrzeby edukacyjne Moja klasa Koło fortuny Klasa 3 Klasa 3 Edukacja zintegrowana Skarby Ziemi Edukacja zintegrowana Skarby Ziemi dzień ziemi Teleturniej Zerówka Klasa 1 Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5 Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8 Biologia Geografia Przyroda

trzecia era w dziejach ziemi